اسید سیتریک (Citric acid)

اسید سیتریک یا جوهر لیمو، با فرمول شیمیایی C₆H₈O₇ پرکاربردترین ماده اسیدی مورداستفاده در صنایع غذایی است. احتمالاً کمی تعجب کرده‌اید که یک اسید، چطور می‌تواند خوراکی باشد! ولی جالب است بدانید که این اسید به طور طبیعی در مرکبات، به مقدار زیادی یافت می‌شود.

در این مقاله، این اسید کاربردی را از نظر خواص فیزیک و شیمیایی و کاربردهای آن را در صنایع شیمیایی، خوراکی، کشاورزی و پزشکی و داروسازی به طور کامل بررسی می‌کنیم. همچنین موارد ایمنی و نکات ضروری حین خرید را به شما یادآوری می‌کنیم. اگر قصد خرید اسید سیتریک دارید، برای استعلام قیمت اسید سیتریک، همین‌الان با کارشناسان ما در نویان شیمی در ارتباط باشید.

اسید سیتریک چیست  و چگونه تولید می‌شود؟

سیترات یا سیتریک اسید (Citric acid) یکی از اسیدهای آلی ضعیف و البته پر مصرف در جهان است که یک شیمی‌دان مواد غذایی، به نام جیمز کوری آن را کشف کرد. این ماده در واقع به‌عنوان محصول جانبی متابولیسم ساکاروز یا گلوکوز شناخته می‌شود و با کشت نوعی کپک به نام اسپرژیل به روی آن‌ها تولید شده است (فرایند تخمیری). در مقیاس صنعتی، سیتریک اسید به همراه کلسیم هیدروکسید از واکنش آب با کلسیم سیترات به وجود می‌آید.

Ca3(C6H5O7)2 + 6H2O —> 3Ca (OH)2 + 2C6H8O7

آسیلتن یا اسید سیتریک صنعتی، بی‌رنگ، بلوری و از دسته کربوکسیلیک اسیدها است. چه به‌صورت خشک باشد و چه آبدار، در دمای اتاق جامد است و فقط در شکل دانه‌ها با یکدیگر تفاوت دارند. در جدول زیر بعضی از خواص شیمیایی و فیزیکی این ماده مهم را بررسی می‌کنیم.

کاربردهای مختلف اسید سیتریک

اسید سیتریک یکی از پرمصرف‌ترین اسید‌های آلی است و 50 درصد میزان تولید و استفاده از آن به کشور چین مربوط می‌شود. اغلب استفاده این اسید ترش‌مزه، در صنایع غذایی است؛ ولی در کشاورزی، پزشکی و داروسازی و صنایع بهداشتی و شیمیایی نیز حضور پر رنگ و قابل‌توجهی دارد.

اسید سیتریک

کاربرد اسید سیتریک در صنایع غذایی

قبل از هر چیز باید بدانیم سیتریک اسید یا جوهرلیمو چه ویژگی‌هایی دارد که حضورش در صنایع غذایی، تا این حد پراهمیت است و کاربردهای متعدد و گوناگونی دارد.

• مانع اکسیداسیون می‌شود.
• طعم و مزه را تقویت می‌کند.
• ماندگاری را بالا می‌برد.
• مکملی برای آنتی‌اکسیدان است.
• نیاز به پردازش گرما را با کاهش PH کم می‌کند.

در ادامه کاربردهای متعدد سیتریک اسید در صنایع غذایی را بررسی می‌کنیم.

جوهر لیمو، طعم‌ دهنده ‌ای ترش و خوشمزه

تقریباً 50 درصد کاربرد اسید سیتریک یا نمک ترش در صنایع غذایی، به عنوان طعم‌دهنده یا چاشنی و تقویت‌کننده مزه در نوشیدنی‌ها و برخی تنقلات مانند پاستیل و آبنبات است. در مصرف خانگی از پودر اسید سیتریک به عنوان جایگزین سرکه و آبلیمو یا استارتر خمیر ترش استفاده کنید.

در تولید نوشیدنی‌ها، نسبت قند به اسید اهمیت بسیار زیادی دارد. سیتریک اسید، طعم کلی نوشیدنی‌های قندی را متعادل می‌کند و موجب درک بهتر مزه (خصوصاً در نوشیدنی‌های میوه‌ای) می‌شود. علاوه بر این به حفظ رنگ طبیعی آبمیوه‌ها و قطعات میوه نیز کمک می‌کند. همچنین برای ایجاد تعادل شیرینی و ترشی در کیک‌ها و کوکی‌های لیمویی از آن استفاده می‌شود.

اسید سیتریک، نگهدارنده‌ ای بسیار قوی

اسید سیتریک خاصیت اسیدی دارد و همین ویژگی باعث می‌شود این ماده شیمیایی به‌عنوان یک نگهدارنده قوی مورداستفاده قرار گیرد. این اسید تا حد قابل‌توجهی میزان اکسیداسیون مواد غذایی را کاهش می‌دهد، زیرا اغلب میکروب‌ها، قارچ‌ها و باکتری‌ها در محیط اسیدی قادر به رشد و فعالیت نیستند.

این اسید ضعیف و البته نگهدارنده قوی، به انواع کنسرو‌ها، مربا و مارمالاد، ژله و در برخی موارد محصولات گوشتی و مواد اولیه روغن‌های خوراکی اضافه می‌شود تا ماندگاری آن‌ها را افزایش دهد.

خاصیت جوشش جوهر لیمو

تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که چه فعل و انفعالاتی در قرص جوشان به وجود می‌آید که هنگام ترکیبش با آب، این چنین می‌جوشد؟ در قرص‌ جوشان، نوشیدنی‌های پودری مانند برخی از شربت‌ها، انواع آبنبات و تمامی نوشیدنی‌های گازدار و نوشابه‌ها، از ترکیب اسید سیتریک با سدیم بی کربنات استفاده می‌شود تا جوشش ایجاد کنند.

خاصیت امولسیفایر و استابلایزر

مولکول اسید سیتریک دارای یک سر آب‌دوست (هیدروفیل) و یک سر آب‌گریز (لیپوفیل) است. به همین دلیل به‌عنوان یک ماده امولسیفایر (تثبیت‌کننده امولسیون‌ها) از جداشدن دو فاز ماده‌ای که با هم ترکیب نمی‌شوند، جلوگیری می‌کند و ذرات آن را به هم می‌چسباند. همچنین به‌عنوان استابلایزر، محیط مناسبی را برای تثبیت امولسیون‌ها به وجود می‌آورد که در تولید پنیر کاربرد بسیار زیادی دارد.

در واقع با افزایش پایداری جنبشی و کاهش سرعت واکنش و کشش سطحی در یک مخلوط، مانع از تفکیک‌شدن ذرات آن می‌شود. از این خاصیت اسید سیتریک برای تولید انواع بستنی، سس‌ها و شکلات استفاده می‌شود. همچنین در انواع کارامل، شکلات‌ها، مربا و مارمالاد از کریستالیزاسیون شکر یا چربی جلوگیری می‌کند.

اسید سیتریک و کاربرد آن در کشاورزی و باغبانی

خاک زمینتان قلیایی است ولی کشت و زرعتان به خاک اسیدی یا خنثی نیاز دارد؟ از اسید سیتریک به‌عنوان یک اسید ضعیف تنظیم‌کننده PH استفاده کنید. البته این ماده خورنده است و استفاده نابجا از آن خاک را اسیدی می‌کند و مانع از جوانه‌زدن گیاهان می‌شود. در صورت استفاده افراطی، آب مورداستفاده در آبیاری نیز اسیدی خواهد شد و باعث سوزاندن ریشه گیاه یا جذب نامناسب برخی مواد آلی می‌شود.

همچنین از اسید سیتریک برای دفع آفت‌ها، قارچ‌ها و برخی از حشرات و حیوانات استفاده می‌کنند. علاوه بر خاصیت آفت‌کشی، موجب خوش‌طعم‌تر شدن محصولات گیاهان، افزایش رشد، متابولیسم و فتوسنتز آن‌ها می‌شود. در ضمن اگر لوله‌های آبیاری‌تان رسوب منیزیم و کلسیم کربنات گرفت، می‌توانید به‌عنوان لوله‌بازکن از آن استفاده کنید؛ زیرا رسوبات را به‌سادگی از بین می‌برد.

کاربرد اسید سیتریک در صنایع آرایشی و بهداشتی

وقتی از صنایع آرایشی و بهداشتی حرف می‌زنیم، منظورمان تمام لوازم آرایشی، محصولات مراقبت پوست و مو، شوینده‌ها و محصولات مربوط به بهداشت فردی و انواع پاک‌کننده‌ها و تمیزکننده‌ها می‌باشد. باورتان می‌شود اسید سیتریک در ساخت تمام این محصولات نقش دارد؟!

کاربرد سیتریک اسید در لوازم آرایشی

لوازم آرایشی قلیایی بالایی دارند. برای ساخت آن‌ها به ماده‌ای نیاز داریم که با کاهش سطح قلیایی، PH آن‌ها را متعادل کند. اگر این متعادل‌سازی انجام نشود، قلیای موجود در مواد آرایشی، تمام چربی و لیپید‌های موجود روی صورت را از بین می‌برد و دچار عوارضی مانند خشکی شدید پوست، پوسته‌پوسته شدن، التهاب و خارش می‌شوید. بنابراین با استفاده از اسید سیتریک سطح قلیایی محصولات آرایشی و مراقبت پوستی متعادل می‌شود و ماندگاری آن را بالا می‌رود.

کارایی اسید سیتریک در محصولات مراقبتی و بهداشت فردی

وجود مقداری اسیدسیتریک ضعیف در محصول پوستی موجب لایه‌برداری، پاک‌کردن آلودگی‌ها، ازبین‌بردن جوش‌های سرسیاه و آکنه، تحریک کلاژن‌سازی و جوان‌سازی پوست می‌شود. در ساخت محصولاتی مانند تونر، پاک‌کننده‌های صورت و بدن، مرطوب‌کننده‌ها، دئودورانت و اسپری بدن و… از اسید سیتریک استفاده می‌شود.

در محصولات بهداشتی و مراقبتی مو، اسید سیتریک، با کلاژن‌سازی مانع از خشکی و کم‌آبی، موخوره و شکستگی مو می‌شود. همچنین با تنظیم PH پوست سر، کمک به نابودکردن قارچ‌ها و باکتری‌ها می‌کند و مشکلاتی همچون شوره و فلسی‌شدن پوست سر را از بین می‌برد. در ژل بهداشتی بانوان نیز این ماده برای تنظیم PH وجود دارد.

کاربرد جوهرلیمو در مواد شوینده و تمیزکننده

این ماده به دلیل داشتن خاصیت اسیدی، میکروب‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و باکتری‌ها از بین می‌برد. به همین دلیل از آن ساخت در مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده استفاده می‌شود. علاوه بر این، اسید سیتریک یک لکه‌ بر قوی است و سخت‌ترین لکه‌ها را مانند لکه چای و قهوه را از بین می‌برد.

از این اسید در تمیزکننده‌های اتومبیل، پاک‌کننده اجاق‌گاز، قرص‌های ظرف‌شویی، انواع صابون‌ها، اسپری‌ خوشبوکننده، شامپو فرش‌ها، شیشه‌شور‌ها، شوینده‌های سرامیک و سرویس‌بهداشتی و… استفاده می‌شود.

کارایی اسید سیتریک در علم پزشکی و داروسازی

از اسید سیتریک در داروسازی برای درمان زخم‌های حاد و ضدعفونی آن‌ها، درمان سینوزیت و مشکلات کلیوی استفاده می‌شود. همچنین برای پایدارسازی و خاصیت جوشش گرانول جوشان کارایی دارد. در ضمن به لطف وجود اسید سیتریک طعم شربت‌های دارویی کمی قابل‌تحمل می‌شود! این ماده یک آنتی‌اکسیدان قوی است و از عوارض رادیکال‌های آزاد در بدن جلوگیری می‌کند.

در ملین‌ها، اسپری‌های بینی و قطره‌های گوش، داروهای رفع عفونت مجاری ادراری، پوشش بعضی از قرص‌های ضد اسید و رطوبت برای نگه‌داری تا روده بزرگ، پودر خشک انسولین و برخی از داروهای ضدانعقاد از اسیدسیتریک استفاده می‌شود و در تشخیص سرطان دهانه رحم مؤثر است.

نکات ایمنی حین استفاده از اسید سیتریک خوراکی و صنعتی

اگر از اسید سیتریک صنعتی استفاده می‌کنید از دستکش نیتریل استفاده کنید و مراقب باشید تا به هیچ بخشی از صورت و بدنتان بر خورد نکند. این ماده خاصیت خورندگی دارد و عوارض زیر را به وجود می‌آورد.

• سوختگی، تاول، خارش و سوزش
• مشکلات تنفسی به دلیل آسیب بخارات آن به ریه و گلو
• آسیب دائمی به چشم‌ها (در صورت برخورد به چشم 30 دقیقه چشم‌ها را با آب ولرم یا آب و نمک بشویید).

در صورت آلرژی به مرکبات، احتمالاً به اسید سیتریک خوراکی حساسیت دارید و بهتر است قبل از استفاده از مواد دارای این ماده، آن را تست کنید تا درگیر عارضه‌ای همچون سندروم آلرژی دهانی ORS نشوید.

نحوه خرید اسید سیتریک | قیمت + نکات مهم هنگام خرید

اگر تصمیم به خرید اسید سیتریک به مقدار جزئی یا انبوه دارید، قبل از هر چیز باید بهترین و معتبرترین مرکز فروش اسید سیتریک را پیدا کنید.

نکات مهم هنگام خرید اسید سیتریک

• ارسال اسید سیتریک با رعایت تمامی نکات ایمنی انجام شود.
• کیفیت محصول ارائه شده به شما را ضمانت کنند.
• محصول شما را برای اتفاقات احتمالی حین ارسال، بیمه کنند.
• در صورت عدم مطابقت با محصول سفارش داده شده، امکان مرجوعی داشته باشند.
• اسید سیتریک دارای تاریخ تولید و انقضای معتبر باشد.
• دارای بسته‌بندی مناسب و بهداشتی باشد.

نومان شیمی ایستا | معتبرترین مرکز فروش اسید سیتریک

یافتن مرکز فروشی که تمام ویژگی‌های بالا را با هم داشته باشد، کمی سخت است، پس بهترین‌ها را از ما بخواهید. ما در نویان شیمی، کیفیت و اصالت محصول فرستاده شده برای شما را ضمانت می‌کنیم و با رعایت تمام اصول بهداشتی و ایمنی، هرجای ایران که باشید، برایتان ارسال می‌کنیم. محصول فرستاده شده برای شما بیمه می‌شود و در صورت بروز هرگونه مشکل و عدم تطابق با سفارشتان، امکان مرجوعی وجود دارد.

همچنین می‌توانید برای استعلام قیمت اسید سیتریک و اطلاع از نحوه خرید و کسب اطلاعات بیشتر در مورد این ماده، با کارشناسان متخصص ما در نویان شیمی در ارتباط باشید و از خدمات مشاوره رایگان استفاده کنید. قیمت اسید سیتریک رقم ثابتی ندارد و به مقدار آن، درصد خلوص، گرید آن (خشک یا آبدار) و صنعتی یا خوراکی بودن آن بستگی دارد.

سخن نهایی:

در این مقاله به طور کامل به معرفی سیتریک اسید یا جوهر لیمو و مطالعه خواص شیمیایی و فیزیکی آن به‌عنوان یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی پرداختیم. همچنین کاربرد آن را در صنایع خوراکی، داروسازی و پزشکی، باغبانی و کشاورزی و آرایشی و بهداشتی بررسی کردیم. هشدارهای ایمنی و نکات ضروری هنگام خرید را به شما یادآوری کردیم تا بهترین تجربه را از خرید خود داشته باشید.

برای خرید اسید سیتریک، نویان شیمی را به‌عنوان یکی از معتبرترین مراکز فروش اسید سیتریک انتخاب کنید. ما طی روند خرید با شما همراه هستیم تا تمام انتظارات شما به‌خوبی برآورده شود. برای خرید اسید سیتریک همین‌الان با مشاوران ما در ارتباط باشید.